On Ideals Made Funny: Francis Galton’s Composite Photography and Its Echoes
De l'idéal (dé)tourné en Witz. La photographie composite de Francis Galton et ses résonances
O ideale obróconym w dowcip. Fotografia kompozytowa Francisa Galtona i jej oddźwięki
Résumé
Francis Galton 1822-1911 was a “private” scholar: a traveler, a statistician, a meteorologist, but his real passion was connected with scientific laws of heredity. In 1869, he published a book entitled ‘Hereditary Genius’. In 1883, he introduced the term “Eugenism” to describe the theory of “improvement of the human race.” This theory revealed his ‘scientific’ ambitions and it included, as its instrument, composite photography, which, as Galton believed, could be sued in order to determine the ideal type of potential criminal offenders: violent and/or not violent thief, a murderer but also a consumptive, gay, Jew, etc.. Galton did not realize that the tradition of the ideal forms of classicism, not to mention physiognomy, insidiously crept into his scientific theory. He neither realize to what extent his theory was based on aesthetic values characteristic to the period of time he lived in nor to what extent it was connected with the nineteenth-century aesthetic canons. Leszek Brogowski analyses the epistemological and aesthetic issues connected with composite photography and its place in the history of ideas and the history of art in the twentieth century it significantly influenced Wittgenstein’s philosophy and inspired Freud.
Francis Galton (1822-1911) był „prywatnym” uczonym: podróżnikiem, statystykiem, meteorologiem, ale jego prawdziwą pasją naukową były prawa dziedziczności; w roku 1869 opublikował książkę zatytu-łowaną Dziedziczny geniusz (Hereditary Genius). To on wprowdził w 1883 roku termin „eugenizm” na określenie teorii „ulepszenia rasy ludzkiej”. Teoria ta, o ambicjach naukowych, wytworzyła, jako swój instrument, fotografię kompozytową, która, jak sądził Galton, miała pozwolić na określenie idealnego typu przestępcy (ale także suchotnika, homoseksualisty, żyda, itd.), a zatem także wykryć potencjalnych przestępców: złodzieja operującego z przemocą lub bez, mordercy, itd. Galton nie uświadamiał sobie, że tradycja idealnych form klasycyzmu, nie mówiąc o fizjognomice, podstępnie wkradła się do jego nau-kowej teorii; nie zdawał sobie sprawy do jakiego stopnia jego teoria opierała się na ocenach estetycz-nych, które podzielał ze swoją epoką, i do jakiego stopnia uczestniczyła ona w estetycznej normalizacji dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Artykuł Leszka Brogowskiego dokonuje przeglądu zagadnień epistemologicznych i estetycznych, jakie pociąga za sobą fotografia kompozytowa, i zastanawia się nad jej miejscem w historii idei (wywarła znaczny wpływ na Wittgensteina, zainspirowała Freuda) i w histo-rii sztuki XX wieku.
Origine : Accord explicite pour ce dépôt